Ses kaydı değiştirilmiş ve montaj yapılmış

Olaylar
Robin Lai, ‘’ Benim profesyonel bilgilerim doğrultusunda, kaydedilen telefon görüşmesi , belli noktalarda değiştirlimiş veya montajlanmışa benziyor’’ dedi.  Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile oğlu...
EMOJİLE

Robin Lai, ‘’ Benim profesyonel bilgilerim doğrultusunda, kaydedilen telefon görüşmesi , belli noktalarda değiştirlimiş veya montajlanmışa benziyor’’ dedi. 

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile oğlu Bilal Erdoğan’ın internete düşen telefon görüşmelerinin gerçeği yansıtıp yansıtmadığı ile ilgili bir rapora imza atan Amerikalı ses teknisyeni Robin Lai, ‘Ses kayıtları üzerinde oynama var. Bunu arak plan seslerinin uyuşmazlığından da anlayabiliyoruz’ dedi.

New York’ta ses mühendisi olarak 20 yıllık bir iş tecrübesine sahip olan ve dünyaca ünlü projelere imza atan Robin Lai, söz konusu ses kayıtlarının montajlanmış olduğu konusunda şunları söyledi:

‘ Benim profesyonel bilgilerim doğrultusunda, kaydedilen telefon görüşmesi , belli noktalarda değiştirlimiş veya montajlanmışa benziyor.

Süreklilik arz eden karşılıklı bir konuşmanın arka seslerinin ve ortam gürültülerinin de benzerlik göstermesi, uyuşması gerekir. Fakat bu kayıtın belirli yerlerinde bu bunun gerçekleşmediği görülüyor.’

Jou Production firmasının da sahibi olan ve Harry Poter, Life of Pi gibi Hollywood yapımlarının seslendirme aşamasında imzası bulunan Robin Lai, ‘Bu tarz ses kayıtlarında oynama yapıldığında, bazen gerçeğin hangisi olduğu konusunda emin olmanız kolay değil’ derken, söz konusu kayıtta ise bariz montaj kalıntılarının bulunduğunu, bunu yapanların profesyonellikten uzak olduğunu iddia etti.

Lai, kayıttaki soru işaretlerinin bulunduğu yerlerin time-code dökümünü de paylaşırken, arka planda yer alan ortam sesi uyuşmazlıklarını ve bilinçli bir şekilde yapılan ses anlamsızlaştırmalarına dikkat çekti.

DAKİKA DAKİKA ANALİZ YAPILDI

00.02 – 00.04: Gülüşmeler duyuluyor

00.08 -00.09: Kes yapıştır yoluyla aralara ses atılmıştır. 

00.10 – 00.14: Ekleme yoluyla deformasyon yapılmıştır. 

00.42 – 00.44: RTE’nin orijinal sesine dublaj eklenmiştir

01.07- 01.13: RTE’nin orijinal sesine dublaj eklenmiştir

01.15- 01.17: Kes yapıştır tespit edilmiştir

04:22 – 04:24: Dublaj yapan kişinin düzenlenmiş deformasyon yaptığı tespit edilmiştir

04.25 – 04.33: “Sümeyye geldi mi?” iki defa kes yapıştır yapılmıştır. Tekrar kurgu söz kousudur.

04.41 – 04.46: ekleme yapılmıştır

04.58 -05.00: RTE’nin sesine dublaj ekleme yapıldığı tespit edildi (Başka ses)

05.21 -05.25 Telefon konuşmalarının arasında stüdyo kayıdı eklendiği tespit edildi. Mikrofon sürtünme sesi mevcut

05.33 – 05.37 RTE’nin sesine dublaj ekleme yapılmıştır. Senkronizasyon (zamanlamanın) tutmadığı ve kelime tekrarları yapıldığı tespit edilmiştir. Deformasyona uğratılmak suretiyle algı yönlendirmesi yapılmıştır

05.57-06.00 Araya anlamsız seslerin girdiği tespit edilmiştir

06.04 – 06.10 Kes yapıştır şeklindeki montaj işleminde arada ‘Bilal’ sesi unutulmuştur.

06.53 – 06.58 Dublaj kalıntılarına rastlanmıştır

07:06 – 07.07: Ekleme sesi tespit edilmiştir. 

07.31 – 07.35 (Senin evinde biraz sonra kalsın mı) diye anlamsız ekleme tespit edilmiştir.

07.37 – 07.57: Kes yapıştır yöntemiyle ekleme cümle kurma çabasına girilmiştir

07.53 – 07.57 “ Bu kadar verebildik” sözüne bindirme yapılmıştır

08.35 – 08.40: Kes yapıştır yöntemi tespit edilmiştir

09.00 -09.02 Sahte ses örneklemesi tespit edilmiştir

09.57 -09.58 Araya giren sesler karışıyor

10.01 – 10.03 Ses karışması tespit edilmiştir

10.03 – 10.07: Araya ses karışması sonrası anlamsız bir cümle oluşması söz konusudur

10.07-10.10 Anlamsız sesler tespit edilmiştir

10.15 – 10.18 Kes yapıştır uygulanmıştır

10.18 – 10.21 Anlamsız sesler tespit edilmiştir

10.26 – 10.28: Kes yapıştır ve anlamsız sesler tespit edilmiştir

Raporda dikkat çeken noktalar

Ses kaydının en az 4-5 ayrı zamanda yapılan telefon konuşmalarından derlendiği tespit edilmiştir. 

Cümle oluştururken, eksik hecelerin, Başbakan Erdoğan’ın sesine benzeyen bir sesle tamamlanma yoluna gidildiği açıkça belli olmaktadır. Aynı teknik, Bilal Erdoğan’ın sesine de uygulanmıştır. 

Ses bandının digital ortamda ‘’Cubase 7’’ ve ‘’Wave 9’’ isimli profesyonel ses programlarında, genişletilerek dinlendiğinde, telefon konuşma kayıtlarının arasına stüdyo ortamında kaydedilmiş bir çok sesin ilave edildiği gözlemlenmiştir. 

Stüdyo seslerinin gizlenmesi için telefon konuşmasına benzer efektler verilerek sesler deformasyona uğratılmış ancak çok amatörce yapılan bu uygulama, konunun uzmanlarının gözünden kaçmayacak kadar aşikar.

Amatörler bile bu kaseti üretebilir

Yıldız Teknik Üniversitesi Ses Tasarımı uzmanı Öğrt. Gör. Nazım Çınar, mevcut teknoloji ile her türlü kasedin üretilebileceğini söyledi. Çınar “Basit programlarla dinleme ile anlaşılamayacak basitlikte montajlar yapılabilir. İki kişinin konuşmasını istediğiniz biçime getirmek amacıyla pek çok bilgisayar programı mevcut. Sesleri uzatıp kısaltmak, istediğiniz tonu vermek mümkün” dedi. 

ERDOĞAN’IN SESİNİ BENZETTİ, ‘ZAMANI’ UYDURAMADI

Üretilen kayıttaki ‘konuşma zamanı’ Başbakan’ın programına uymuyor. 17 Aralık’ta Başbakan Konya’daydı. İşte o tutarsızlıklar: 

1. Arama 08:02 – Erdoğan’ın o saatte bir programı görünmüyor. ‘Garanti olsun’ diye ‘erken saat’ bir zaman konulmuş.

2. Arama 11:17 – Başbakan, Esenboğa Havalimanı yolundaydı. Üretilen seste, şehir içi trafiğinde hızla giden bir otomobilde olması gereken hiçbir arka ses yok.

3. Arama: 15:39 – Başbakan, Lübnan Başbakanı ile görüşüyordu, 1 saat sürdü.

4. Arama: 23:15 – Bu kaydın, Başbakan’-ın Şeb-i Arus töreninden çıkışı, havaalanı yolu ve uğurlama sürecinde yapılmış olması gerekiyor. Ancak ayrılış ve uğurlamada konuşamayacağına göre, yine yol sesi olması gerekirdi, oysa öyle bir ses yok.
Ses

Ses