ABD’nin Afganistan’daki kayıplarını kaydeden "icasualities" sitesine göre 2001’den bu yana her geçen yıl ABD ve diğer işgal askerlerinin verdiği kayıpların sayısı artıyor. Son rakamlara göre savaş sırasında çoğu Amerikalı iki bin 750 yabancı asker öldü.
Afganistan’da kısa sürede zafer hedefiyle başlatılan savaş, süresi itibariyle Vietnam Savaşı’nı da geçerek, Amerikan tarihinin en uzun süren savaşı haline geldi.
Amerika’nın 10 yılık Afganistan işgalinde 60 binden fazla Afgan öldürüldü, on binlercesi yaralandı. Yalnızca son altı ayda 1500’den fazla sivil öldürüldü.
On binlerce Afgan ise savaşın neden olduğu açlık, hastalık, tıbbi yetersizlikler ve mültecilik şartları nedeniyle hayatını kaybetti. Evleri olanlarsa işsizlik, yoksulluk, açlık, su ve giyecek sıkıntısıyla boğuşuyor. Her üç Afgan’dan biri ciddi yoksuluk çekiyor. 30 milyon civarında nüfusa sahip olan Afganistan’da, yaklaşık 20 milyon insan günlük 1,5 dolarla yaşamaya çalışıyor.
İşgal, 650 bin’den fazla insanı evini terketmeye zorlarken, binlerce Afgan vatandaşı da tutuklandı, ağır işkencelerden geçirildi. Bu insanlardan bazılarının hikayesi medyaya yansırken, binlercesi isimsiz kaldı.
CIA insansız uçakları ve ABD helikopterleri ile Pakistan’a da taşınan savaşta, Pakistan-Afganistan sınırında yüzlerce insan hayatını kaybetti.
HAYAT ÇİLEYE DÖNDÜ
CIA verilerine göre, Afganistan’da halkın yaklaşık yarısı işsiz, yüzde 70’i kronik açlık çekiyor. Ortalama yaşam beklentisi 43,1 yıl olarak belirlenirken, okuma yazma oranı işgalin başında yüzde 28,7 iken bugün yüzde 23,5’e düştü.
Afgan halkının sadece yüzde 13’ü içme suyuna ulaşabiliyor ve sadece yüzde 6’lık bir kesim elektriğe sahip.
Savaşın en büyük yükünü çeken kadın ve çocukların durumu daha da kötüye gitti, Afgan kadınlara yönelik insan hakları ihlalleri BM raporlarına girdi. Doğum sırasında 55’te 1 hayatta kalma oranı ile Afganistan, hala kadınların doğum yapması açısından ikinci en tehlikeli ülke durumunda. Hala Afgan bebeklerinin yüzde 25’i beşinci yaş günlerinden önce ölüm riski ile karşı karşıya.
ABD EKONOMİSİNE AĞIR YÜK
İşgal askerlerinin sayısı 10 katına çıkarken, Afganlar başkan ve milletvekillerini seçmek için 4 kez sandığa gitti, ülkeye milyarlarca dolar uluslararası yardım yağdı, ancak bu paranın büyük kısmı aynı insanların cebine ya da batılı şirketlerin kasasına girdi. Son 3 yılda direniş yayıldı ve yoğunluk kazandı.
ABD’ye ikinci Vietnam’ını yaşatan savaş, can kayıplarının yanı sıra derin bir maliyete de yol açtı. ABD askerlerinin Afganistan’da konuşlanmasının bir haftalık maliyeti şu anda iki milyar doları geçiyor. ABD’nin 11 Eylül 2001 sonrasında girdiği Afganistan ve Irak’ta şimdiye kadar yaptığı askeri harcamaları ise 1 trilyon doları buldu.
2008 yılında Amerika’nın borç toplamı 5,6 trilyon dolar iken bugün bu rakam 14,3 trilyon doları geçmiş durumda. Ülkenin yıllık bütçe açığı 1,5 trilyon doları buldu ve bu ABD’nin yıllık GSMH’sının yüzde 11,2’sine denk geliyor.
Dünya Bülteni