Türkiye’nin pek çok yerinde, özellikle de İstanbul duvarlarında bir görünüp bir kaybolan sokak sanatının güzel örnekleri sosyal medyanın gücüyle arşivlenmeye başlandı. Siz de gördüğünüz graffiti, stencil ya da duvar resimlerini fotoğraflayarak bu harekete katılabilirsiniz.
Sokak sanatı’ tabir edilen graffitiler, sokak resimleri, stencil ve benzeri çalışmalar, dünyanın pek çok gelişmiş ülkesinde, duvarlardan çıkıp kitaplara, sergilere, belgesel ve kısa filmlere konu olur… Sokak sanatı poster, kartpostal gibi ürünlerle, kolye ve küpelerle duvarlardan ‘inip’ daha ‘taşınabilir’ hale gelir. Türkiye’de ise hep bir üvey evlattır, bugün var olan duvar resminin üzerine yarın sıva çekilir…
DEV SERGİ SALONU: SOKAKLAR
Sonuçta sokak sanatçılarına büyük bir tezahüratla ‘gel gel’ yapılsın ya da yapılmasın, bu tür sanatın türevleri Türkiye’de de duvardan duvara atlıyor; sokaklara taşıyor. Kimi graffiti, kimi stencil (bir şablon ve sprey boyayla) yapıyor, kimi duvarın ıslak harcına kırık cam ya da seramik parçalarını yerleştiriyor, kimi de şehrin bugününü anlatan dizelerini yazıyor. İstanbul dev bir sergi salonuna dönüşüyor.
Bu noktada, kültürden sanattan, yeniden iyiden, sokaktan hayattan bahseden internet sitesi GriZine.com bir hareket başlattı.
NASIL KATILIRSINIZ?
Mesela… Sokakta sanatsal bir duvar resmi gördünüz; fotoğrafını çekin, bir iPhone-iPad uygulaması olan Instagram’a #StreetArtistanbul etiketiyle yükleyin.
İPhone’unuz yok; Instagram’ı olan bir arkadaşına yükletin! Olay bu; bu kadar! Önemli bir projenin, belki de güzel bir serginin ya da kitabın bir parçasısınız artık! Bu arada ‘Biz bu hareketin sahibi değiliz, biz de birer katılımcıyız’ diyen GriZine.com ekibi, pek çok kişinin kendilerine aynı etiketle e-posta ve twitter üzerinden de fotoğraf gönderdiğini söylüyor.
SİLİNENLER DAHA DEĞERLİ
Daha önceden çekilmiş ve üzeri boyanarak vs. yok olmuş bazı sokak sanatı eserleri daha bile kıymetli olabilir…
Türk graffiti sanatı hakkında Türkiye’de pek fazla eser olduğu söylenemez. Turbo’nun 2009’da 500 adet bastırdığı Turkish Graffiti Volume 1 ve Street Soul nadir örneklerden…
FOTOĞRAFLAR NE YAPILACAK?
Bu projeyle sokak sanatı eserleri Grizine.com/StreetArtistanbul adresinde toplanacak… Asıl amaç ‘sahip çıkmak’ ve bir arşiv oluşturmak. Ve planlar gerçekleşirse fotoğraflarla yaz başında bir sergi düzenlenecek. Belki de projeye sahip çıkılması durumunda bir de kitap yapılacak.
Belki de Türkiye’nin başka illerinde yapılacak bu tür arşiv çalışmalarının temeli atılacak. Grizine’in #StreetArtistanbul hareketi bünyesinde topladığı bazı çalışmaları bu siteden görebilirsiniz… http://grizine.com/streetartistanbul/
DÜNYA NEREDE, BİZ NEREDEYİZ?
Kanada’nın Montreal şehrinde devlet destekli ‘duvar ressamları’ var; sağlık sigortaları bile devlet tarafından ödeniyor…
Avrupa’nın pek çok yerinde ‘Graffiti yazarları’ birer sanatçı olarak kabul ediliyor; böyle bir ‘meslek’ var! Bu yaz ilk defa Avrupa Graffiti Festivali (European Graffiti Fest) düzenlendi, İtalya’da… Festivalde yaratıcı sokak sanatçılarını desteklemeye dair anlaşmalar da imzalandı; projeler değerlendirildi.
Ya da ’27 yaşında ölen büyük insanlar’dan ressam Jean Michel Basquiat’nin keşfediliş öyküsünün altında da New York sokaklarında ‘duvarlara fısıldadığı’ sözler, çizgiler yatar.
Türkiye ise bu konuda hala tutucu. Sokak sanatçılarının yaptığı bu tür çalışmalar hala bir grup çapulcunun ‘kamu malını’ kirletmesi olarak görülebiliyor.
Graffiti sözlüğü
Back-on: Tren üzerine çıkıp yapılan çalışma.
Battle: Kapışma, yarışma (graffiti’de, rap’te, breakdance’ta olabilir)
Bite: Bir yazarın stilini kopyalamak, çalmak.
Blackbook: Taslak defteri.
Bomb: Bir yere kaçak graffiti yapmak, tag’le(etiketlemek) doldurmak.
Buff: Graffitinin temizlenmesi.
Bunny: Kadın graffitici grubu.
Burn: Daha iyi yapmak.
Burner: Çok iyi yapılmış çalışma.
Can: Sprey boya.
Cap: Boyayı farklı kalınlıklarda sıkmaya yarayan sprey başlığı.
Chuck-up: Bir yeri hızlıca outline ile kaplamak.
Crew: Yazar ekibi.
Donut: Tren kapısı civarındaki çalışma.
End2end: Tren vagonu boyunca yapılan çalışma.
Fill-in: İç doldurma.
Going Over: Bir graffiti/tag’in üzerini başka yazarın kendi graffiti/tag’iyle kaplaması.
Hang outs: Tren çalışırken açık pencere ya da kapıdan tren dışına tag (etiket) atmak. Highlights: Çalışmanın ışıklandırması.
İllegal: Kaçak yapılan çalışma.
Ink stains: Kalın yazan keçeli kalemler.
Kill: Her yeri boyamak.
King: Usta graffitici.
Lay-up: Gece ve hafta sonları trenlerin park edildiği yer.
Legal: İzinli yapılan çalışma.
Nark: Yetkililere ihbar eden kişi.
One: Herhangi bir grupta olmayan yazıcı.
Outline: Çalışmanın dış çizgileri.
Panel: Bir tren vagonunun iki kapısı arasında, cam altına yapılmış çalışma.
Piece: Graffiti çalışması.
Public: Okunması kolay stil.
Props: Saygılar.
Quick bombin’: Hızlı bombalamak.
Quick piece: Hızlı yapılan çalışma.
Rack: Çalmak.
Rainbow: Tren kapısı üzerinde tag atmak.
Respect: Saygılar.
Roof top: Çatılara yapılan illegal çalışma.
Run-up: Tren istasyona girdiğinde arkasına çıkıp bombalamak.
Simple style: Basit çalışma.
Sketch: Taslak.
Skinny: Sprey başlığı.
Slash: Bir çalışmanın üzerine tag atmak.
Sticker bomb: Tag atılmış etiketi bir yere yapıştırmak.
T2B (top to bottom): Baştan aşağı boyanan tren paneli.
Tag: Yazarın takma ismi/imzası.
Taggin’: Tag atmak/imza atmak.
Throw ups: Gaffitinin basiti,tag’in büyüğü.
Toy: Çaylak yazar.
Walls: Duvar çalışması.
Wild style: Karışık, okunması zor stil.
Window down: Pencere altına yapılan çalışma.
TÜRKİYE’NİN GRAFFİTİ SEVEN BÖLGELERİ: BARTIN, ÇANKIRI VE SİLİVRİ…
Bu işe yıllarını veren ve bu sanatın ülkemizde gelişmesini sağlayan en önemli isimlerden ‘Turbo’ lakaplı Tunç Diçdaş, Miller Time için Ayhan Abayhan’a verdiği röportajda Anadolu’da graffitiye şaşırtıcı biçimde daha fazla ilgi ve talep olduğunu söylüyor. Yılların ardından artık ‘izinle’ graffiti yapan Turbo, boyasını en keyifle vurduğu yerleri Bartın, Çankırı ve Silivri olarak sıralıyor. Silivri Belediyesi, graffitiyi talep ettiği gibi, tebrik mesajları ve beğeniyi de sanatçıya iletiyor(muş).
Akşam