Ödev yapmak zor zanaat. Küçükken ebeveynler salonda televizyon seyrederken ya da aileniz gelen misafir amca ve teyzelerle sohbet edip gülüp eğlenip çay içerken siz de ızdırap içinde ev ödevinizi yapmaya çalıştığınızı hatırlıyor musunuz? “Büyüyünce akşamları ders çalışmak zorunda olmamak ne süper bir şey” dediğinizi? Neyse, fazla kişiselleştirmeyelim olayı ama ne yalan söyleyelim, biz büyümenin en büyük avantajı olarak geceleri rahatça televizyon karşısına yayılabilme hakkımız olmasını görürdük.
Evet, büyüdük ama yeterince değil… Zira hâlâ ödevler ve projelerle boğuşmakla meşgulüz. Burada bize düşen, işinizi bir nebze kolaylaştırmaya çalışmak. Haydi hayırlısı…
Öncelikle biraz ahkâm kesmek zorundayız, kusura bakmayın. Ödev ve proje neden gerekli şeylerdir, bize hayatta faydaları nelerdir konulu bir söylev çektikten sonra da kendimizi affettirmek için web’de ödev konulu sitelerden söz edeceğiz ve bazı adresler vereceğiz.
Bize faydası ne?
Ödev yapmak hayatta ne işimize yarar dedik. Bir kere, ileride çok işimize yarayacak “araştırma becerisi” kazanmamızı sağlar ki okul sonrası hayatta bize en fazla katkısı olacak faydası da budur. Ayrıca, ödev yaparken zar zor öğrendiğiniz şeyleri kolay kolay unutmazsınız ve sınavlarda bunun ödülünü alırsınız. İlgi ve bilgi alanlarınızı genişletirsiniz. Ayrıca bir ödev ya da projeyi lâyığıyla yapmak, kendi yaratıcı gelişiminiz için çok önemlidir. Tabii ki bir de yıl sonu notunuzu yükseltmek gibi bir avantajı var ki bunu da göz ardı edecek değiliz.
Ödeve başlayamıyorum!
Tamam, ödev yapmak çok yararlı bir şeymiş, onu anladık. İyi de, bir başlayabilsem! "Başlamak bitirmenin yarısıdır" diye bir cümle kurmuş atalarımız biliyorsunuz. Burada tabii ki konuyu kelime anlamıyla ele almamız pek gerçekçi olmaz, aksi takdirde “nasılsa başladım, yarısını da yapar bitiririm elbet” şeklinde bir yanılgıya düşebilirsiniz. Ama başladığınız zaman artık önünüzde sayfalar daha kolay açılır, yolunuzu daha iyi çizersiniz. Bunun için:
Önce, eğer size bırakılmış ise ödevinizin konusunu belirlemelisiniz. Bunu yaparken ilgi alanınıza giren, mümkünse ileride çalışmak istediğiniz alanla ilgisi olan, en önemlisi de kaynaklara kolay erişebileceğiniz bir konuya yönelin. Ama konu serbest değilse bu maddeyi atlayacağız haliyle.
Konunuz hazır… Sıra geldi bilgileri bulmaya. Bunun için abla ve ağabeylerimizin yaptığı gibi ansiklopedilerin tozlu yaprakları arasında kaybolmak, fotokopiler çektirmek zorunda değiliz çok şükür. Elimizin altında dünyanın kaynağı var: İnternet! Yeter ki araştırma yaparken kendinizi sörf rüzgârına kaptırıp oyun ve dedikodu sitelerine doğru sürüklenmeyin.
Çok güzel kaynaklar buldunuz. Güzel… Bulduklarınız hakkında notlar alın. İster kâğıt kalemle ister bilgisayar üzerinde, nasıl rahat ediyorsanız. Ama not almanın gücünü küçük görmeyin ve ne olur notlarınız derli toplu olsun. Karman çorman alınan notları ayıklamakla vakit öldürmeyelim bir de.
Bilgileri toparladınız. Notlarınızı aldınız. Şimdi toparlama zamanı. Ödevinizin hedefi neyse bilgileri ona göre bir sıraya dizin, aynı şeylerden tekrar tekrar bahsetmeyin. Biliyorsunuz her yazılı eser “giriş, gelişme, sonuç” bölümlerinden oluşur. Ödevinizin de buna uyacağını bilin.
Kopyala-yapıştır yapmak kimseye bir fayda sağlamaz. Kendi cümleleriniz sizi en iyi ifade edendir; kısa ve sade cümlelerle derdinizi anlatın.
Uzun ödev yüksek not alır diye bir şey artık yok, o eskidenmiş. Asıl marifet sadede kısa ve öz biçimde gelebilmek ve anlatmak istediğinizi doğru bir şekilde kâğıda yansıtabilmektir.
Ödev kolay okunur biçimde düzenlenmeli. Kapak, içindekiler sayfası, son kısımda referanslar ve varsa ekler bölümü mutlaka belirtilmeli.
Ödevinizi sıkı bir imlâ kontrolünden geçirmenin faydası olur, zararı olmaz!
Bu arada ödevi şık bir biçimde sunmanızın size ne kadar puan kazandıracağını söylememize gerek var mı bilemiyoruz. Ama söyledik artık. Temiz, düzgün kâğıtlar, güzel bir dosya, kırtasiyede yapılan bir spiral cilt, sunum yapacaksanız sade ve renkli bir powerpoint dosyası hazırlamak… Bunlar hep size yüksek not ve öğretmeninizin gözünde bir basamak üste terfi etme olarak geri dönecektir.
Faydalı ipuçları
Alıntı nasıl yapılır? Kaynağınızdan, yani büyük ihtimalle bulduğunuz internet sitesinden aldığınız bir cümleyi değiştirmeden aynen kullanacaksanız, bu bilgiyi nereden aldığınızı belirtmeniz gerekli. Yaptığınız alıntının profesyonelce görünmesini istiyorsanız dikkat etmeniz gereken birkaç kural var. Alıntı yaptığınız yazarın adı alıntının içinde geçiyorsa, eseri ve sayfa numarasını belirtmelisiniz, eserde geçiyorsa sadece sayfa numarası vermelisiniz. Alıntı yaptığınız yazarın adı alıntının içinde geçmiyorsa yazarın adını da eklemelisiniz. Cümlenin içinden çıkardığınız bir kısım varsa bunu da […] şeklinde belirtmelisiniz.
Örnek verelim: “Dondurma ikram edecekseniz sıradan cam kaplar yerine kendi imalatınız çikolata kaseler kullanmaya ne dersiniz? Çikolata eritmeyi boşuna anlatmadık herhalde.” (İş’te Genç, Yemek Canavarı, 2). Ya da ‘Yemek Canavarı’ yazısında ‘Dondurma ikram edecekseniz sıradan cam kaplar yerine kendi imalatınız çikolata kaseler kullanmaya ne dersiniz? Çikolata eritmeyi boşuna anlatmadık herhalde.’ (2) denir”
Kaynakça nasıl gösterilir? Ödev yaparken bilgileri göbeğimizden uydurmayacağımıza göre kaynaklar kullanmamız, bu kaynakları da ödevin sonunda listelememiz gerekir.
Kaynakları listelerken alfabetik bir düzenleme yapılmalı, yazarın ve kitabın (makale de olabilir elbette) adı, yayın yeri ve yılı, yayın evi, kaçıncı basım olduğu açıkça belirtilmeli. Kaynakça keyfi bir ek değil, bir zorunluluk. Yazarın önce soyadı, sonra adı yazılır, unvanı varsa bunu yazmaya gerek yok. Kısacası kitabın iç kapağındaki tüm bilgileri yazmanız gerek.
İnternetteki kaynaklar
Zaman zaman başa bela olabilen, aradığını bulamama ve bir yerden başlayamama durumlarında, işinizi kolaylaştırmak için başvurabileceğiniz online kaynaklar var.
Ödev Online: Diğer ödev siteleri gibi daha önce yaptığınız bir ödevle kaydolup aradığınız konuda hazır bir ödeve ulaşmıyorsunuz. Ücretsiz üye olduktan sonra üniversite öğrencileri tarafından hazırlanmış örnek ödevleri inceliyor ve istenilen şekilde örnek ödevler hazırlatabiliyorsunuz. Haliyle de bir lise öğrencisi, bir orta öğretim öğrencisinin hazırladığı ödevle çalışmak zorunda kalmıyor.
Ödevtr: Burada ilkokuldan doktora tezine kadar her seviyede kaynak var. Genellikle yüksek öğretimin hedeflendiği görülüyor. Hazır ödev önermiyorlar, kategorilere ayırdıkları kaynakları, belli bir konuda ödev hazırlamaya çalışanların hizmetine sunuyorlar. Burayı ödevlerin araştırılabileceği bir ortam olarak düşünebiliriz. Size özel hizmet istiyorsanız onu da alabilirsiniz. Üyelik ücretli.
Ödev Ara: Epey kapsamlı ve aradığınızı kolayca bulmanız için güzelce sınıflandırılmış kaynaklara ulaşabileceğiniz bir site.
İncelemeye değer diğer ödev araştırma siteleri de şunlar;http://www.odevrehberi.com/, http://www.acilodev.com/,http://www.odevindir.com/, http://www.odevsitem.com/,http://www.odevci.com/, http://www.odevbul.net/, http://www.bilgilik.com/ve http://www.gencbilim.com/
İştegenç.com